BIP
Specjalizacja „Surowce naturalne i wtórne” - obejmuje obszary związane z pozyskiwaniem surowców mineralnych (w szczególności technologie nisko- i bezodpadowe) i pozyskiwaniem surowców z odpadów (w tym materiałów energetycznych i surowców do dalszego przetwarzania). Dużym zakresem specjalizacji są technologie przetwarzania rud metali, innych surowców mineralnych, surowców naturalnych (drewna i jego odpadów, innych materiałów pochodzenia roślinnego i odzwierzęcego – w procesach „biorafinacji”) oraz – w związku ze specjalnym miejscem wody w gospodarce – pozyskiwanie i przetwarzanie wody.
Inteligentna specjalizacja „Surowce naturalne i wtórne” jest specjalizacją bardzo rozległą i zróżnicowaną. Została ustanowiona w roku 2015 i poza obszarem dotyczącym pozyskiwania, przetwórstwa i wykorzystania surowców naturalnych oraz wtórnych obejmowała całą branżę zajmującą się materiałami zaawansowanymi (nanotechnologia, kompozyty) oraz pozyskiwanie i przetwarzanie drewna. Poszczególne gałęzie tej specjalizacji bardzo różniły się od siebie zarówno udziałem ilościowym i wartościowym w ogólnym bilansie, jak i stosowanymi technologiami, poziomem zaawansowania technologicznego, wielkością przedsiębiorstw, czy też poziomem zatrudnienia.
Zbyt duży zakres branż wchodzących w skład specjalizacji oraz brak powiązań technologicznych i materiałowych pomiędzy poszczególnymi gałęziami powodował ogromne różnice w oczekiwaniach i potrzebach poszczególnych przedsiębiorstw. Taki dobór utrudniał sprawne zarządzanie wsparciem, ograniczał też możliwość kierowania spersonalizowanych rozwiązań dla całej branży. W związku z powyższym, podjęto działania w kierunku bardziej spójnego zdefiniowania tej inteligentnej specjalizacji, np. poprzez rozważenie przeniesienie podbranży zaawansowanych materiałów w całości do specjalizacji chemicznej.
Analiza zmian pozwoliła na precyzyjne wyłonienie grup podmiotów, których kondycja istotnie wpływa na współczynnik lokalizacji dla całej specjalizacji. W zestawieniu wyników dla analizowanych aspektów gospodarczych, najwięcej przewag Dolnego Śląska stwierdzono w przypadku branż i sektorów:
- Górnictwo rud metali;
- Pozostałe górnictwo i wydobywanie.
W dalszej kolejności, wśród branż i sektorów odnoszących się do produkcji przemysłowej, wyróżniał się (posiadając przewagi przynajmniej w dwóch grupach wskaźników) następujący sektor: Produkcja wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych (pracujący i REGON).
Wśród pozostałych branż i sektorów, działających częściowo na rzecz społeczności lokalnych, ale w dużej mierze również świadczących usługi na rzecz innych sektorów, na uwagę zasługiwały następujące sektory:
- Pobór, uzdatnianie i dostarczanie wody (pracujący i nakłady na innowacje);
- Działalność związana ze zbieraniem, przetwarzaniem i unieszkodliwianiem odpadów, odzysk surowców (pracujący i nakłady na innowacje);
- Działalność związana z rekultywacją i pozostała działalność usługowa związana z gospodarka odpadami (REGON i nakłady na innowacje).
Wszystkie te przesłanki pozwoliły na sformułowanie Inteligentnej Specjalizacji Dolnego Śląska „Surowce naturalne i wtórne” w obecnym kształcie.
3.1. Pozyskiwanie surowców mineralnych:
3.1.1. Nisko- i bezodpadowe pozyskiwanie rud metali.
Specjalizacja obejmuje technologie niskoodpadowego lub bezodpadowego pozyskiwania rud metali tj. takiego, w którym ilość wytwarzanych odpadów jest minimalizowana, a
3.1.2. Nisko- i bezodpadowe pozyskiwanie pozostałych surowców mineralnych.
Specjalizacja obejmuje technologie niskoodpadowego lub bezodpadowego pozyskiwania pozostałych surowców mineralnych w tym kamienia, tj. takiego, w którym ilość wytwarzanych odpadów jest minimalizowana, a powstające odpady są zagospodarowywane zgodnie z hierarchią sposobów postępowania z odpadami (zapobieganie powstawaniu odpadów, przygotowywanie do ponownego użycia, recykling lub inne sposoby odzysku).
3.2. Pozyskiwanie surowców z odpadów:
3.2.1. Przetwarzanie odpadów i pozyskiwanie surowców energetycznych.
Przetwarzanie odpadów komunalnych, rolniczych i przemysłowych w procesach kompostowania, zgazowania i fermentacji na produkty energetyczne lub bezpośrednio na energię (cieplną lub elektryczną).
3.2.2. Przetwarzanie odpadów i pozyskiwanie wartościowych surowców.
Przetwarzanie odpadów komunalnych, rolniczych i przemysłowych w procesach i pozyskiwanie wartościowych surowców (poza surowcami energetycznymi).
3.3. Przetwarzanie surowców mineralnych:
3.3.1. Innowacyjne technologie przetwarzania rud metali.
Specjalizacja obejmuje innowacje procesowe polegające na wdrożeniu nowych lub istotnie zmienionych technologii przetwarzania rud metali.
3.3.2. Innowacyjne technologie przetwarzania surowców mineralnych.
Specjalizacja obejmuje innowacje procesowe polegające na wdrożeniu nowych lub istotnie zmienionych technologii przetwarzania surowców mineralnych, za wyjątkiem rud metali.
3.4. Przetwarzanie surowców naturalnych:
3.4.1. Innowacyjne technologie przetwarzania drewna i jego odpadów.
Specjalizacja obejmuje innowacje procesowe polegające na wdrożeniu nowych lub istotnie zmienionych technologii przetwarzania drewna i jego odpadów (w szczególności procesów pirolizy, ekstrakcji i hydrolizy) na surowce chemiczne, paliwa i dodatki do paliw.
3.4.2. Innowacyjne przetwarzanie materiału pochodzenia roślinnego i odzwierzęcego („biorafinacja”).
Specjalizacja obejmuje innowacje procesowe polegające na wdrożeniu nowych lub istotnie zmienionych technologii przetwarzania materiału pochodzenia biologicznego (w
3.4.3. Technologie hodowli i przetwórstwa rolno – spożywczego.
Specjalizacja obejmuje hodowlę roślin i zwierząt o podwyższonych wartościach użytkowych dla produkcji żywności ekologicznej, tradycyjnej i regionalnej oraz opracowanie lub
3.5. Pozyskiwanie i przetwarzanie wody:
3.5.1. Innowacyjne technologie odzysku wody z popłuczyn, osadów i innych strumieni powstających podczas oczyszczania wody oraz odzysk wody ze ścieków i innych strumieni odpadowych.
Specjalizacja obejmuje technologie wysokosprawnego oczyszczania wód o dużym ładunku zanieczyszczeń, w tym: odzysk w celu zawrócenia oczyszczonych wód opadowych na początek układu oczyszczania wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi oraz odzysk wody ze ścieków oczyszczonych, surowych i innych strumieni odpadowych m.in. na potrzeby rolniczego, przemysłowego zastosowania.
3.5.2. Odzysk surowców ze ścieków i innych strumieni odpadowych, produkcja nawozów z osadów ściekowych i innych strumieni odpadowych.
Specjalizacje obejmuje odzysk surowców ze ścieków oczyszczonych, surowych i innych strumieni odpadowych m.in. na potrzeby produkcji nawozów a także produkcję nawozów z
3.5.3. Zagospodarowanie wód deszczowych.
Specjalizacja obejmuje rozwiązania służące lokalnemu i systemowemu zagospodarowaniu wód deszczowych nakierunkowane m.in. na minimalizację zużycia wody czystej.