22 września 2025 r. Komisja Europejska zatwierdziła przyznanie 76,3 mln euro na realizację trzech projektów w ramach instrumentu Connecting Europe Facility - Energy (CEF Energy). Wśród nich znalazł się pierwszy w UE transgraniczny system ciepłowniczy zasilany energią odnawialną, który połączy sieci Zgorzelca i Görlitz. Projekt z udziałem Polski otrzyma 18,7 mln euro dofinansowania i ma stać się wzorem dla podobnych inicjatyw w Europy.

Pierwszy w UE transgraniczny system ciepłowniczy z OZE

Projekt Cross-border District Heating System Zgorzelec–Görlitz (United Heat) zakłada budowę wspólnej sieci ciepłowniczej po obu stronach granicy, zasilanej wyłącznie energią ze źródeł odnawialnych. System wykorzysta ciepło odpadowe z instalacji ściekowych, pompy ciepła, biomasę oraz energię słoneczną.

Celem inwestycji jest odejście od dotychczasowych źródeł opartych na gazie ziemnym (po stronie niemieckiej) i węglu brunatnym (po stronie polskiej), które obecnie emitują ok. 50 tys. ton CO₂ rocznie. Realizacja projektu umożliwi znaczną redukcję emisji i zapewni stabilne, niskoemisyjne źródło ogrzewania dla mieszkańców obu miast.

Za koordynację przedsięwzięcia odpowiadają samorządy Zgorzelca i Görlitz, przy wsparciu partnerów technicznych z Polski i Niemiec. Finansowanie z CEF Energy obejmuje zarówno prace inwestycyjne, jak i studia techniczne, a wartość projektu wynosi 18,7 mln euro.

Za koordynację projektu odpowiadają samorządy Zgorzelca i Görlitz, przy wsparciu partnerów technicznych z Polski i Niemiec. Finansowanie z CEF Energy obejmuje zarówno prace inwestycyjne, jak i studia techniczne, a jego łączna wartość przekracza 18,7 mln euro.

Trzy projekty transgraniczne z unijnym wsparciem

Oprócz polsko-niemieckiego projektu, środki z CEF Energy trafią także do dwóch inicjatyw realizowanych w Europie Północnej:

• Estonia-Łotwa - Park wiatrowy ULP-RES - 32,5 mln euro na budowę farmy wiatrowej o mocy 200 MW, przyłączonej do sieci obu państw,
• Estonia-Luksemburg - Morski park wiatrowy Saare-Liivi - 25 mln euro na opracowanie studium wykonalności dla morskiej farmy wiatrowej o mocy do 1,2 GW.

W sumie Komisja Europejska przeznaczyła 76,3 mln euro na wsparcie prac budowlanych i studialnych dla trzech inwestycji o znaczeniu ponadnarodowym. Celem programu jest rozwój wspólnego rynku energii odnawialnej w UE oraz efektywne wykorzystanie lokalnych zasobów i infrastruktury przesyłowej.

CEF Energy - motor europejskiej współpracy energetycznej

Instrument Connecting Europe Facility - Energy (CEF Energy) wspiera inwestycje wzmacniające bezpieczeństwo energetyczne, integrujące rynki i wspomagające dekarbonizację systemów energetycznych w UE. Finansowanie jest kierowane do projektów posiadających status Cross-Border Renewable Energy (CB RES) - nadawany przez Komisję Europejską przedsięwzięciom o transgranicznym znaczeniu dla rozwoju OZE.

Jak informuje CINEA, trwa obecnie piąty nabór o nadanie statusu CB RES, a kolejny konkurs o środki finansowe planowany jest na przełom 2025 i 2026 roku. Projekty takie jak Zgorzelec-Görlitz pokazują, że współpraca regionalna może realnie przyspieszyć osiąganie celów Zielonego Ładu.

Bibliografia:

1. CINEA, 2025. CEF Energy: EUR 76.3 million to support works and studies for cross-border renewable energy projects. Dostępne na: https://cinea.ec.europa.eu/news-events/news/cef-energy-eur-763-million-support-works-and-studies-cross-border-renewable-energy-projects-2025-09-23_en [Dostęp: 23.09.2025].
2. Gramwzielone.pl, 2025. Ponad 75 mln euro na transgraniczne projekty OZE. Jeden z udziałem Polski. Dostępne na: https://www.gramwzielone.pl/trendy/20334472/ponad-75-mln-euro-na-transgraniczne-projekty-oze-jeden-z-udzialem-polski [Dostęp: 01.10.2025].
3. Zgorzelec.info, 2025. Zgorzelec - Görlitz: kolejne pieniądze dla wspólnego ciepłowniczego projektu transgranicznego. Dostęp na:  https://www.zgorzelec.info/news/30750 [Dostęp: 30.09.2025].