BIP
5 maja 2025 roku członkowie Europejskiej Rady ds. Innowacji zaprezentowali dokument „Beyond Catch-Up” jako swój wkład w tworzenie strategii Komisji Europejskiej dotyczącej startupów i scaleupów. Dokument stanowi jednocześnie diagnozę i plan działania, który ma umożliwić Europie nie tylko dogonienie globalnych liderów, lecz objęcie roli twórcy nowej generacji technologii. Eksperci podkreślają, że Europa nie może już dłużej koncentrować się na nadrabianiu zaległości wobec USA i Chin - musi przestawić swój model na skokowy rozwój, systemowe zmiany i aktywne kształtowanie rynków.
Raport opiera się na czterech zasadniczych przekonaniach: potrzeba ruchu zamiast listy zadań, przeskoku zamiast korekt, inteligentnego działania zamiast skalowania na siłę oraz zaufania zamiast czystej technokracji. Autorzy wzywają do zakończenia ery „inkrementalizmu” i przejścia do systemowych reform - zarówno w finansowaniu, polityce, jak i kulturze współpracy z przedsiębiorcami.
Wyzwania strukturalne i potrzeba zmiany
Eksperci EIC wskazują na główne bariery hamujące rozwój startupów w Europie: rozdrobniony rynek, nieprzyjazne regulacje, ograniczony dostęp do kapitału wzrostu i brak instytucjonalnych mechanizmów skalowania. Zwracają też uwagę na deficyt zaufania między startupami a instytucjami UE. Ich zdaniem niezbędne jest szybkie wdrożenie sygnałowych inicjatyw oraz systemowych reform, które utrzymają dynamikę innowacyjną niezależnie od zmian politycznych.
Propozycje reform
Rada EIC przedstawiła zestaw rekomendacji krótkoterminowych i długofalowych, w tym:
- Europejska Inicjatywa Skalowania (European Scale Initiative) - mobilizacja instytucjonalnego kapitału dla startupów deep tech, z udziałem funduszy emerytalnych i ubezpieczeniowych,
- Europejskie zobowiązanie zakupowe „Choose European Tech” - potrojenie udziału startupów w zamówieniach publicznych do 2030 roku,
- Policy Sprint dla startupów - szybkie testowanie regulacji z udziałem innowatorów, na wzór sprintów projektowych,
- Europejski system opcji pracowniczych - wprowadzenie paneuropejskich zasad dla udziałów w startupach,
- Unijny system wiz dla startupów - wzajemne uznawanie wiz przedsiębiorczych we wszystkich państwach członkowskich,
- Europejski rynek wtórny dla udziałów startupowych - stworzenie płynności i warunków dla wymiany udziałów przed IPO,
- Europejski OTA (Other Transaction Authority) - elastyczny mechanizm zamówień publicznych wspierający innowacje,
- 28. reżim regulacyjny (EU Inc.) - uproszczone przepisy dla startupów działających w całej UE.
Europa potrzebuje sprawnego wdrożenia
Dokument podkreśla, że sukces strategii będzie zależeć od skutecznego wdrożenia, które wymaga zespołów łączących doświadczenie instytucjonalne z wiedzą operacyjną ze świata startupów. EIC deklaruje gotowość do uruchomienia jednostki pilotażowej, która przetestuje wybrane inicjatywy w praktyce, w ścisłej współpracy z Komisją Europejską i rynkiem.
Bibliografia:
- EIC (2025), Beyond Catch-Up The European Innovation Council Board’s Contribution to the European Commission’s Startup Scaleup Strategy, dostęp https://eic.ec.europa.eu/news/eic-board-members-call-bold-action-boost-eu-startup-ecosystem-2025-05-05_en (Dostępne od: 05.05.2025)
